اخلاق و ارزش‌‌ها بیانگر جنبه‌ی معنوی و روحی و همچنین جوهر و اساس هر فرهنگ و تمدّنی  هستند که در عین حال بقا و پایداری آن را در طول تاریخ برای نسل‌‌های مختلف تضمین می‌كنند. جنبه‌ای كه اگر روزی از بین رفت، حرارت و گرمای تمدّن برای انسان از بین می‌رود. قضیّه‌ای كه روح زندگی و وجود آن محسوب می‌شود. بنابراین اگر جنبه معنوی تمدن از بین رفت، رحمت و مهربانی نیز از قلب‌‌ها بیرون می‌رود، وجدان و ضمائر از ایفای نقش خود ناتوان می‌شوند و از درک حقیقت وجودی خود باز می‌مانند. در قید و زنجیر مادی گرفتار می‌شوند كه راه نجات و رهائی از آن را نخواهند دانست.

اخلاق در فرهنگ‌‌ها و تمدّن‌‌های پیشین

اخلاق و ارزش‌‌ها در فرهنگ و تمدن‌‌های گذشته و معاصر سهم زیادی نداشته‌اند. متفكران و دانشمندان غربی براین ادّعا گواهی می‌دهند. جود نویسنده انگلیسی می‌گوید: در تمدّن معاصر توازن و همسانی بین قدرت و اخلاق وجود ندارد، اخلاق بطور جدی از علم جا مانده است. تمدّن  معاصر به علوم طبیعی قدرت فوق‌العادّه‌ای بخشیده است امّا آن را با عقل كودكانه و حیوانیت بكار می‌گیرد. علّت انحطاط و ناکامی بشر عدم فهم صحیح و حقیقی نقش انسان در هستی و انکار اخلاق و ارزش‌هایی است که سراسر  خیر، نیکویی، حق و زیبایی است.

الكسیس كارل می‌گوید: در شهر‌‌های امروزی افراد خیلی کمی را می‌بینیم كه با وجود زیبایی اخلاق  به دنبال نمونه‌‌های اخلاقی باشند در حالی که اخلاق اساس فرهنگ و تمدّن است و بر علم و فن  برتری دارد.

حقیقت امر این است كه  حق دین(جنبه‌ی اخلاق و ارزش‌‌ها) جز در فرهنگ و تمدّن اسلامی ادا نشده است. فرهنگ و تمدّنی كه بر اخلاق و ارزش‌‌ها بنا شده است و بعثت پیامبرش بطور خاص برای اتمام و كمال مكارم اخلاق بوده است. و این زمانی بود كه اخلاق و ارزش‌‌ها در میان ملّت‌‌ها و تمدن‌‌های دیگر اهمال شده بود. این اخلاق و ارزش‌‌ها نتیجه‌ی تحوّلات و پیشرفت‌‌های فكری در گذر زمان نیست بلكه وحی است كه خداوند آنرا تنظیم كرده و پیامبرش حضرت محمّد(ص) آن را 15 قرن پیش منبع تشریع و قانون اسلامی قرار داده است.